จัดบ้านบำบัด ช่วยขจัด 'โรคซึมเศร้า' ได้จริง?

การจัดบ้านไม่ได้มีประโยชน์แค่ความเป็นระเบียบเรียบร้อย แต่เป็นการจัดการชีวิต และสภาพจิตใจ แถมยังมีส่วนช่วยให้อาการของ ‘โรคซึมเศร้า’ ดีขึ้นด้วย

สภาพแวดล้อมที่ยุ่งเหยิง นำมาสู่ความว้าวุ่น

ความง่วงหงาวหาวนอน ขาดแรงบันดาลใจ หรือการมองโลกแง่ร้าย มักทำให้การลุกขึ้นมาทำความสะอาดบ้านเป็นไม่ใช่เรื่องง่าย นิโคล ไรน์เนอร์ (Nicole Reiner) ที่ปรึกษาด้านสุขภาพจิตในนิวยอร์กบอกว่า ผู้ป่วยโรคซึมเศร้าคล้ายกับมีโซ่ตรวน และลูกตุ้มอันหนักหน่วงล็อกติดอยู่กับข้อเท้าในขณะพยายามจะว่ายน้ำ พวกเขาต้องออกแรงหนักมากกับงานที่ผู้อื่นมองเป็นเรื่องง่าย

ทว่าความรกรุงรัง และข้าวของไม่เป็นระเบียบ จะยิ่งทำให้โซ่ตรวนรัดอย่างแน่นหนา และลูกตุ้มก็มีน้ำหนักมากกว่าเดิม

ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดระเบียบบ้านอย่าง ซาแมนธา แชพพิโร (Samantha Shapiro) มองว่า ‘ความรก’ เป็นต้นตอของความวิตกกังวล ความโกรธ และภาวะซึมเศร้า ดังนั้น บ้านไม่เป็นระเบียบ และรกรุงรัง มันหมายถึงสิ่งที่อยู่ในตัวเรายังไม่ได้รับการแก้ไข เมื่อประสบกับโรคซึมเศร้าจิตใจของเราจะกระจัดกระจายไปทั่วเหมือนกับห้องที่รกรุงรัง

ในความเป็นจริงการอาศัยอยู่ในบ้านที่สะอาด และเป็นระเบียบเรียบร้อยได้ถูกพิสูจน์แล้วว่าทำให้อารมณ์ดีขึ้น และช่วยให้ผ่านช่วงเวลาไร้ความหวังที่อาจเกิดจากภาวะซึมเศร้าได้เป็นอย่างดี ทั้งยังช่วยให้มีแรงบันดาลใจสำหรับหน้าที่พื้นฐานอย่างการซักผ้า ชำระค่าบริการต่างๆ และการเตรียมอาหารมากขึ้นอีกด้วย

ความสะอาดทำให้จิตใจมั่นคง

เคล็ดลับของการดูแลบ้านของ ลิลลี เพตทิต (Lilly Pettit) ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดระเบียบบ้านในลอสแอนเจลิส คือการตัดใจทิ้งสิ่งของที่ไม่จำเป็นต่อชีวิตออกไป เพราะข้าวข้องน้อยชิ้นจะทำให้สิ่งรบกวนจิตใจน้อยลงไปด้วย

“คุณจะก้าวข้ามพิษร้ายของแฟนเก่าไปได้อย่างไร ถ้ายังมีเสื้อยืดของเขาอยู่ในตู้เสื้อผ้า และคุณจะตั้งสมาธิกับงาน หรือแสวงหาความคิดสร้างสรรค์ได้อย่างไร ถ้าจิตใจเต็มไปด้วยความยุ่งเหยิง” - ลิลลี เพตทิต

ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดระเบียบยังบอกว่า การทิ้งข้าวของที่ไม่จำเป็น ช่วยให้ปล่อยวางได้ง่ายขึ้น และทำให้จิตใจมีพื้นที่ว่างสำหรับประสบการณ์ ความสัมพันธ์ รวมถึงโอกาสใหม่ๆ คล้ายกับการเติบโตไปอีกขั้นของชีวิต

ถึงเวลาเริ่มต้น!

ด้านไรน์เนอร์มักแนะนำให้คนไข้ของเธอเริ่มต้นด้วยการเห็นอกเห็นใจตัวเอง พยายามทำความเข้าใจสิ่งที่กำลังจะทำ และเป็นเรื่องปกติหากจะมองว่า ‘เป็นเรื่องยาก’

ในขณะที่ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดบ้านอย่างแชพพิโรบอกว่า ให้เริ่มจากสิ่งเล็กๆ เป็นอันดับแรก และการทำงานง่ายๆ เช่นนี้ ช่วยให้ได้รับความรู้สึกพึงพอใจทันที รวมถึงอารมณ์ดีไปตลอดวัน

เริ่มต้นจากการซักผ้าที่กองสุมไว้ จากนั้นจึงเปลี่ยนผ้าปูที่นอนเสียใหม่ และอย่าลืมจัดการขยะที่ค้างอยู่ในถังให้เรียบร้อย ทางที่ดีควรเปิดหน้าต่าง เพื่อให้อากาศบริสุทธิ์ไหลเวียนเข้ามา นอกจากนั้น แชพพิโรยังอยากให้คุณหาถุงสักหนึ่งใบสำหรับใส่เสื้อผ้าที่ไม่ต้องการเพื่อนนำไปบริจาคอีกด้วย

เช้าหนึ่งอย่าง กลางคืนอีกหนึ่งอย่าง

ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดบ้านอย่างเพตทิตมักจะแนะนำให้ลูกค้าของเธอทำตามเป้าหมายที่วางไว้ในเวลาเริ่มต้น และสิ้นสุดของวัน เช่นการล้างจานในตอนเช้า และดูดฝุ่นในตอนกลางคืน อนึ่งการจัดระเบียบให้ที่พักไม่ใช่การเข้าร้านสะดวกซื้อ และหยิบกล่องพลาสติกมา 20 ใบ เพื่อใส่ข้าวของทั้งหลายแหล่ เพราะสุดท้ายมันจะไม่มีวันจบสิ้น และเรื่องนี้ต้องอาศัยความต่อเนื่อง

“กระบวนการจัดระเบียบเป็นอะไรที่มากกว่าทำให้ตู้เสื้อผ้าดูสวย ฉันอยากเปรียบเทียบกับโยคะ การเล่นโยคะเพียงครั้งเดียวไม่สามารถรักษาทุกอย่างที่คุณต้องการได้ มันเป็นสิ่งที่ต้องทำต่อเนื่องทุกวัน” - ลิลลี เพตทิต

ภาวะซึมเศร้าจะรบกวนความตั้งใจ ทำให้วอกแวกได้ง่าย จนไม่อยากจะลุกออกจากเตียง แม้การล้างจานดูคล้ายกับการวิ่งมาราธอน ซึ่งคำแนะนำของ เคลลี ไวน์เมิร์ต (Kelly Weimert) คอลัมน์นิสต์ผู้ผ่านพ้นภาวะซึมเศร้าโดยมีการจัดระเบียบบ้านเป็นหนึ่งในตัวช่วย ไม่มีอะไรมากไปกว่า