ปลายเดือนที่ผ่านมา ทั่วโลกฮือฮาไปกับภาพของ “ห้องสมุดประชาชนเทียนจิน” มีหนังสือวางเรียงสวยงามเต็มทุกชั้นไปจนถึงเพดาน จนหลายแห่งนำไปพาดหัวว่าเป็นสวรรค์ของหนอนหนังสือ หรือกระทั่งกล่าวว่าเป็นห้องสมุดที่ดีที่สุดในโลก
แต่รายงานจากสำนักข่าว AFP เผยว่าภาพหนังสืออันสุดแสนจะอลังการที่เห็น แท้จริงแล้วส่วนใหญ่เป็นเพียง "ภาพสันหนังสือ" ที่พิมพ์บนแผ่นอะลูมิเนียม นำมาติดไว้ที่ผนังเท่านั้น
ความคิดใคร? ให้ใช้หนังสือเก๊
ห้องสมุดเทียนจินเป็นผลงานการออกแบบของบริษัท MVRDV สัญชาติดัตช์ โดยมีแนวคิดสถาปัตยกรรมที่สามารถมองเห็นเป็นดวงตาได้จากด้านนอก (ที่ยังสร้างไม่เสร็จ) โดยมีลูกทรงกลมตรงกลางห้องโถงเป็นเหมือนรูม่านตา ปัจจุบันมีหนังสือจำนวน 200,000 เล่ม แต่ตั้งเป้าหมายไว้ว่าอยากเพิ่มเป็น 1.2 ล้านเล่ม
แต่หนังสือส่วนใหญ่ของห้องสมุด 6 ชั้นแห่งนี้ ที่จริงอยู่ในชั้นหนังสือธรรมดาๆ ตามห้องอื่น
โฆษกของ MVRDV ให้สัมภาษณ์กับ AFP ว่าที่จริงการออกแบบในตอนแรก ชั้นหนังสือสูงๆ จะสามารถจัดเรียงหนังสือได้จริง นักอ่านจะสามารถหยิบหนังสือได้จากห้องที่อยู่ด้านใน แต่การเร่งตารางก่อสร้างบังคับให้ทิ้งไอเดียนี้ไป ซึ่งเป็นการตัดสินใจ "โดยเจ้าของสถานที่ ไม่ใช่ความต้องการของบริษัท MVRDV"
ในขณะที่ห้องสมุดกล่าวโทษฝ่ายผู้ออกแบบที่ก่อให้เกิดปัญหา
หลิว ซิ่วเฟิง รองผู้อำนวยการห้องสมุดเทียนจินเล่าว่าแผนที่ได้รับอนุมัติจากรัฐนั้น ให้ใช้ห้องโถงเป็นที่นั่งเล่น อ่านหนังสือ จัดกิจกรรมเสวนาต่างๆ แต่ไม่ได้อนุมัติให้จัดเก็บหนังสือ ส่วนหนังสือจริง (ที่มีเป็นส่วนน้อยท่ามกลางภาพพิมพ์) ตามชั้นในโถงใหญ่ในภาพข่าว เป็นเพียงหนังสือที่เอามา "จัดแสดง" เท่านั้น อีกไม่นานก็จะนำกลับไปไว้ตามชั้นในห้องอื่นเช่นเดิม
โปรดระวังหัวแตกเพราะมัวเซลฟี่
อันตรายยิ่งกว่าหนังสือเก๊ คือบันไดสีขาวที่ถ่ายภาพออกมามุมไหนก็ดูสวยงาม เป็นเหตุให้มีคนไม่น้อยจดจ่อกับการถ่ายภาพในจอมือถือ มากกว่าการมองขั้นบันไดจนสะดุดล้มไปหลายคน
"สัปดาห์ที่แล้วมีคุณป้าลื่นล้มหัวฟาดอย่างแรง ถึงกับได้เลือดนะครับ" ยามรักษาความปลอดภัยของห้องตะโกนเตือนผู้มาเยือนให้ระมัดระวัง
นักอ่านหนังสือปลอม
"มันแตกต่างกันมากเลยนะ ระหว่างภาพที่ออกมากับความเป็นจริง"
เจียง เสวี่ย นักศึกษาแพทย์ชาวจีนให้ความเห็นกับสำนักข่าว AFP ในห้องสมุดแห่งใหม่ของเมืองเทียนจิน หลังเธอเข้ามาสำรวจพบว่าหนังสือที่เรียงรายแน่นชั้น อยู่ในหมวดโฆษณาชวนเชื่อเกี่ยวกับการประชุมพรรคคอมมิวนิสต์ครั้งล่าสุด
อย่างไรก็ตาม ถึงภาพที่ออกมาจะลวงตาไปทั่วโลก แต่ก็ทำให้คนหันมาสนใจการอ่านหนังสือเพิ่มขึ้นได้จริง โดยสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา มีผู้เข้ามาห้องสมุดเทียนจินราว 15,000 ราย ตั้งแต่เปิดตัวมีสัดส่วนการยืมหนังสือเพิ่มขึ้นถึงสี่เท่า และมีครอบครัวพาลูกมานั่งอ่านหนังสือกันจริงๆ
ประเทศจีนมีข่าวการทุ่มเงินเปิดตัวพื้นที่ทางวัฒนธรรมอย่างยิ่งใหญ่ใหม่เอี่ยมบ่อยครั้ง แต่จำนวนไม่น้อยจบลงด้วยความว่างเปล่า ฮอล์ใหญ่ร้างเพราะไม่มีคอนเสิร์ตหรือรายการใดไปจัด ความท้าทายที่แท้จริงของห้องสมุดเทียนจิน จึงอยู่ที่การดึงนักอ่านในยุคสมาร์ทโฟนต่างหาก
หยวน ชีเหวิน ผู้มาใช้บริการห้องสมุดคนหนึ่ง ยอมรับว่าปกติเขาชอบอ่านนิยายทางออนไลน์มากกว่า แต่เมื่อมาถึง เขาก็เลือกหนังสือมาไว้ในมือเล่มหนึ่งระหว่างที่นั่งดูผู้คนในห้องโถงเช่นกัน
"ผมไม่ค่อยได้จับหนังสือจริงๆ แล้ว แต่ถือไว้สักเล่มก็ดูเหมาะกับที่นี่ดี" เขากล่าว
