นักวิชาการมองรัฐไม่มีสิทธิ 'วาดเมือง' เพียงฝ่ายเดียว

วงเสวนาเรื่องจัดระเบียบหาบเร่ฯ ชี้ภาครัฐจำเป็นต้องรับฟังความเห็นของทุกฝ่ายในการจัดระเบียบผังเมือง อย่าคิดแบบเก่า จะยิ่งซ้ำเติมปัญหาให้รุนแรง พร้อมมองว่าไม่สามารถคาดหวังอะไรได้จากรัฐบาลชุดนี้ เพราะที่มาและการบริหารงานโดยไม่ยึดโยงกับประชาชน

คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ จัดเสวนาหัวข้อ "จัดระเบียบหาบเร่แผงลอย ร่วมกันคิดสู่แนวปฎิบัติ" รศ.ดร.ประภาส ปิ่นตบแต่ง อาจารย์คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า ภาครัฐมอง 'เมือง' ในแบบเก่า คือต้องทำให้สะอาด สะดวก และเป็นระเบียบเรียบร้อย แต่อาจหลงลืมไปว่า 'คน' สร้างชีวิตให้เมือง ดังนั้น อย่ามอง 'เมือง' เป็นเพียงแค่โครงสร้าง เพราะแต่ละเมืองมีความแตกต่างกัน เพราะฉะนั้น การจัดระเบียบเมือง จำเป็นต้องรับฟังความเห็นของทุกฝ่าย หากภาครัฐออกนโยบาย หรือคำสั่งเดียวเพื่อบังคับใช้ทุกพื้นที่ จะไม่สามารถจัดการปัญหาหาบเร่แผงลอยได้ ยิ่งจะซ้ำเติมปัญหาให้รุนแรงขึ้น

อย่างไรก็ตาม ทางเท้าในกรุงเทพฯ ไม่ได้ถูกใช้งานเพื่อการเดินเท่านั้น กิจกรรมบนทางเท้าที่หลากหลายเกิดขึ้นมานานแล้ว ซึ่งเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น (กทม.) รับรู้และอนุญาตให้เกิดการใช้ประโยชน์ จนเกิดเป็นวิถีชีวิตคนเมืองจนถึงทุกวันนี้

ด้าน นายอดิศักดิ์ กันทะเมืองลี้ ผู้ช่วยผู้อำนวยการศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง (UddC) กล่าวว่า การจัดระเบียบทางเท้า ต้องพิจารณาปัจจัยความแตกต่าง ทั้งพฤติกรรมของผู้คน รวมถึงความเฉพาะตัวในแต่ละย่าน ไม่ใช่การไล่รื้อโดยใช้อำนาจตามตัวอักษรเพียงอย่างเดียว ที่สำคัญ ผู้ค้าหาบเร่ฯ ต้องรวมกลุ่มกันเพื่อสร้างอำนาจในการต่อรองกับผู้มีอำนาจ

ขณะที่ตัวแทนผู้ค้าหาบเร่ฯ กล่าวว่า ที่ผ่านมาให้ความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่มาตลอด โดยหาบเร่ฯ บางพื้นที่ได้รับรางวัลยกย่องเรื่องความสะอาดและเป็นระเบียบเรียบร้อยจาก กทม. แต่สิ่งเหล่านี้ก็ไม่ช่วยยืนยันว่าจะได้ค้าขายในพื้นที่นั้นๆ อย่างยั่งยืน เพราะมีนโยบายส่วนกลางลงมา ระดับท้องถิ่นก็ต้องรับลูก จึงอยากขอโอกาสจากรัฐบาล ให้กลุ่มผู้ค้าฯ บริหารจัดการพื้นที่กันเอง เพราะเป็นผู้ที่เข้าใจสภาพพื้นที่มากที่สุด

นอกจากนี้ ผู้ร่วมฟังการเสวนาบางส่วน แสดงความเห็นว่า นโยบายการพัฒนาของรัฐบาลชุดนี้ มุ่งตรงไปที่การเอื้อประโยชน์ให้กลุ่มทุน โดยเบียดบังสิทธิและการเข้าถึงทรัพยากรของคนจนเมือง ส่วนนักออกแบบ ก็มักจะออกแบบตามคำสั่งผู้มีอำนาจ โดยไม่คิดเลยว่า 'ประชาชนคือเจ้าของบ้านที่แท้จริง' และหลายคน ระบุ ตรงกันว่า เราไม่สามารถคาดหวังอะไรได้จากรัฐบาลชุดนี้ เพราะด้วยที่มาและการบริหารงานของรัฐบาล ไม่ยึดโยงกับประชาชน ดังนั้น ประชาชนจึงไม่มีสิทธิต่อรองในเชิงอำนาจ เพื่อรักษาผลประโยชน์ของตัวเองได้ รวมทั้งไม่สามารถตรวจสอบการใช้อำนาจพิเศษได้

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

Photo by Evan Krause on Unsplash

คุณภาพชีวิต,จัดระเบียบทางเท้า,ทางเท้า,ผังเมือง