เสกสม แจ้งจิตร ผู้สื่อข่าวสังกัดกรมประชาสัมพันธ์ อายุงาน 16 ปี

ด้วยสังกัดสื่อของรัฐ สิ่งที่ยึดถือมาตลอดของการทำงาน คือ ข้อมูลที่ออกไปจากเราต้องเป็นข้อเท็จจริง เป็นข้อมูลที่อ้างอิงได้ จะไม่มีการรายงานใช้คำว่า คาดการณ์ หรือ มีรายงานข่าวแจ้งว่า เพราะการทำข่าวในสถานการณ์ที่อ่อนไหว หากนำเสนอไปก่อนแล้ว เมื่อข้อเท็จจริงออกมาไม่ตรงกัน ถือเป็นความผิดพลาดส่งผลกระทบถึงตัวนักข่าวเองและองค์กรด้วย ดังนั้นในการทำข่าวข้อมูลที่นำมารายงาน จะเป็นข้อมูลที่มาจากส่วนราชการที่ทำงานจริงๆ ในพื้นที่ จะไม่ตามทุกองค์กรที่ส่งคนมาช่วยเหลือ เพราะการทำงานของทุกคนจะส่งเจ้าหน้าที่ของตัวเองเข้าไป แล้วพูดถึงการทำงานของตัวเอง ซึ่งบางส่วนคนที่เข้าไปทำงาน ไม่ได้เข้าไปถึงด้านในจริงๆ เมื่อนำมาพูดจึงทำให้เกิดความสับสน

ตั้งแต่วันแรกๆ ที่มาทำงาน จนถึงช่วงสัปดาห์ที่เหตุการณ์มาถึงจุดสูงสุด จะสังเกตว่าผู้สื่อข่าวจะใช้ข้อมูลการรายงานข่าวจากแหล่งข่าวที่เป็นทางการ แม้ไม่เร็วแต่ละเอียดและถูกต้อง เสียงวิพากษ์วิจารณ์กับการทำงานของสื่อครั้งนี้ ถือเป็นบทเรียนที่สื่อ จะได้รู้ถึงเรื่องปรับตัวกับโลกเทคโนโลยีข่าวสาร เราอยู่ในพื้นที่หน้างาน แต่กลับมีข้อมูลที่ออกมาตามสังคมออนไลน์ บางครั้งยังรู้สึกว่าบางเรื่องเราอยู่หน้างานยังไม่รู้ แต่คนอยู่ข้างนอกรู้ดีกว่าคนอยู่หน้างาน แต่เข้าใจได้ว่าแต่ละคนมีแหล่งข่าวของตัวเอง แต่เราไม่ตาม เราจะเน้นความถูกต้องที่ออกมาจากทางการ

ดังนั้น สิ่งที่เกิดขึ้นที่ถ้ำหลวงนี้ ทำให้เกิดภาพสะท้อน การจัดการข้อมูลข่าวสาร เราย้อนกลับมาวันนี้ถือเป็นบทเรียนการจัดการข่าวสารกับเทคโนโลยี เรื่องนี้ทำให้เกิดภาพสะท้อนการจัดการข้อมูลข่าวสาร พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ต้องถูกนำมาใช้อย่างจริงจัง เพื่อลดการบิดเบือนของโซเชียล

หลังเหตุการณ์ นักข่าวโดนกันพื้นที่

เป็นกติกาที่เราต้องยอมรับ เพราะพื้นที่ถ้ำหลวงประกาศเป็นพื้นที่ พ.ร.บ.บรรเทาสาธารณภัย เพื่อให้เกิดความสะดวกในการทำงานของฝ่ายที่เกี่ยวข้อง จริงๆ แล้วเรื่องจัดการกับภัยพิบัติมีกฎหมาย แต่ยังไม่ถูกนำมาบังคับใช้ แต่สถานการณ์เช่นนี้ ถือเป็นข้อดี ภาครัฐทำได้ดี นำ พ.ร.บ.มาบังคับใช้ ทำให้การทำงานง่ายขึ้น ขณะที่อยู่หน้างาน สื่อเคารพการทำงาน สื่อที่ทำหน้างานไม่ใช่ไม่ดี แต่บางครั้ง เราลืมสิทธิหรือเขตที่เขาจะต้องดำเนินการ แต่ไม่ว่ากัน เป็นบทเรียนครั้งใหญ่ ตั้งแต่มีสแลนมากั้น หลายคนต่อว่า แต่เมื่อฟังเจ้าหน้าที่อธิบายแล้ว เราเข้าใจว่าไม่ใช่แค่ได้ภาพ แต่เราเคารพสิทธิคนอื่นด้วย หากเป็นคนในครอบครัวเรา ถูกสื่ออยากรุมถ่ายภาพ เป็นเราก็ตะขิดตะขวงใจ อกเขาอกเรา ใจเขาใจเรา สื่อต้องปรับตัวจากการทำงานครั้งนี้ 

เรื่องประทับใจ

คือความร่วมมือจากคนทั่วโลก มาร่วมกันทำงานเพื่อจุดประสงค์เดียว โดยเฉพาะคนแม่สาย ดีมาก จะเห็นว่าตั้งแต่เกิดเหตุ ไม่เคยขาดเรื่องของกิน คนแม่สายทำอาหารให้นักข่าว เรียกได้ว่าเป็นการทำข่าวภัยพิบัติในประเทศไทย นักข่าว เจ้าหน้าที่กินอิ่มตลอด 24 ชั่วโมง ถือเป็นน้ำใจ เชื่อว่าที่นี่ เป็นจุดเริ่มต้น ความสามัคคีของคนไทย ส่วนอาสาสมัครงานต่างๆ ช่วยโดยไม่หวังผลตอบแทนอะไร มีแต่รอยยิ้มที่ขอให้เรื่องนี้จบด้วยความสำเร็จ"

อโนทัย สกุลทอง ผู้สื่อข่าว เนชั่นทีวี อายุงาน 7 ปี 

มาทำข่าววันที่สองของวันเกิดเหตุ ตอนแรกไม่รู้ว่าสภาพงานเป็นอย่างไร เพราะปกติถ้าทำข่าวน้ำท่วม คือการลุยน้ำ แต่ที่นี่ สภาพพื้นที่แตกต่าง มีดินโคลน มีฝนตก เพื่อไม่ให้เป็นอุปสรรคกับการทำงาน เราได้หาเสื้อกันฝน รองเท้ากันเอง แม้ว่าจะมีมาแจก แต่ต้องให้เจ้าหน้าที่ที่ทำงานก่อน เราไม่อยากเป็นภาระของใคร ไม่ขอ เพื่อให้ทำงานได้คล่องตัวที่สุด ซึ่งการทำข่าวช่วงแรกมาจากทุกทิศทุกทาง มาบอกทุกวันว่าเจออะไรบ้าง แม้กระทั่งเจอตัวเด็กแล้ว ซึ่งเราในฐานะสื่อเมื่อได้ข้อมูล ต้องตรวจสอบก่อน ไม่ใช่นำเสนอข่าวทันที่ โดยรอแหล่งข่าวทางการ เพื่อคัดกรองข้อมูลก่อน เมื่อชัดเจน���่าอะไรเป็นข้อเท็จจริง จึงจะนำเสนอ ซึ่งช่วงแรกจะเห็นว่านักข่าวโดนกระแสดราม่าเยอะมาก เพราะนำเสนอข่าวเรื่องความละเอียดอ่อนของครอบครัวผู้ประสบภัย แต่ผ่านมาระยะหนึ่งจะเห็นว่าสื่อเริ่มมีทิศทางในการนำเสนอข่าวที่ไม่ก้าวล่วงสิทธิของทุกคน แต่สิ่งผิดพลาดที่เกิดขึ้น มาจากกระบวนการ เพราะการนำเสนอข่าวไม่ใช่แค่ตัวนักข่าวเพียงคนเดียว สุดท้ายอาจมีการผิดพลาดเกิดขึ้น อาจทำให้มีผิดจริยธรรมการนำเสนอข่าวบ้าง แต่นี่จะเป็นบทเรียนที่จะทำให้เรานำไปปรับปรุงในอนาคต หลังจากนี้น่าจะมีการถอดบทเรียนที่ผู้ประสบภัย ที่เป็นเด็กระมัดระวังให้ระมัดระวังเป็นพิเศษ

เมื่อสื่อถูกควบคุมการทำงาน

มองว่าทุกคนต้องอยู่ภายใต้กฎหมายอยู่แล้ว แต่หากใช้วิธีนี้แต่แรกเข้าหน้าที่จะทำงานให้ได้สะดวก ช่วงแรกสื่อน้อย แต่เมื่อสื่อมากขึ้น อาจมีบางคนอยากได้มุมภาพ ที่ดีที่สุด จึงเป็นผลให้เจ้าหน้าที่ต้องมาดูแลการทำงาน ซึ่งการนำเสนอข่าวของสื่อ จริงๆ แล้ว ไม่จำเป็นต้องได้ภาพที่เป็นผู้ประสบภัยโดยตรง เป็นภาพเครื่องบิน หรือ รถพยาบาลที่ออกไป สามารถอธิบายข่าวได้แล้ว การทำงานครั้งนี้สิ่งที่ประทับใจที่สุด คือเรื่องความสามัคคี เพราะคงมีไม่กี่เหตุการณ์ที่ทำให้คนทั้งโลก นำสิ่งที่ดีที่สุดมามอบให้กับคนที่นี่ โดยไม่รู้ว่าจะได้ใช้หรือไม่

นริศรา คินิมาน ผู้สื่อข่าวพีพีทีวี อายุงาน 14 ปี

วิธีการทำงาน การทำข่าวเหตุการณ์ เป็นข่าวภัยพิบัติที่ไม่เคยเกิดในประเทศไทยมาก่อน ซึ่งการทำงานสมัยนี้ แข่งกับทุกอย่าง ทั้งความเร็วและความถูกต้อง ซึ่งหลักการทำงานของช่องจะเน้นความถูกต้อง แม้ว่าจะมีกระแสข่าวอะไรเกิดขึ้นก็ตามจะต้องเช็กก่อน จนกว่าจะแน่ใจ ไม่เน้นเรื่องเร็วมาก แต่เน้นความถูกต้อง ทำให้ข้อมูลที่ได้มาเชื่อถือได้ กระแสดราม่าของสื่อที่เกิดขึ้นกับสื่อ เชื่อว่าสื่อมวลชนทุกคน มีหลัก มีนโยบายของตัวเองในการทำงาน ส่วนตัวมีไม้บรรทัดของตัวเอง เช่น การนำเสนอชื่อ หรือภาพ ที่ก่อให้เกิดการละเมิดสิทธิส่วนบุคคลของเยาวชน เชื่อว่าสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นความท้าทายของการทำงานสื่อ ในช่วงเวลานี้ และเชื่อว่าสื่อกระแสหลักยังเป็นที่พึ่งของคน เป็นช่องทางรับรู้ข้อมูลข่าวสาร

ส่วนเรื่องประทับใจจากเหตุการณ์ครั้งนี้มีหลายเรื่อง ทั้งการทำงานที่ช่วยเหลือกัน ของสื่อกันเอง เพื่อความถูกต้องในการนำเสนอข่าว และภาพของจิตอาสาต่างๆ การรวมตัวกันของคน ที่มีวัตถุประสงค์เดียวกัน มีความยินดีเมื่องานประสบความสำเร็จ

อนุวัต เฟื่องทองแดง ผู้สื่อข่าว ช่อง 7

การทำงานครั้งนี้เกิดข่าวลือเป็นจำนวนมาก ดังนั้นนักข่าวจะมีการเช็กข่าวในภาวะที่ถูกวางกรอบ มีการจำกัดพื้นที่สื่อ เราต้องพูดคุยกับแหล่งข่าวที่ทำงานในพื้นที่ หรือผู้ใหญ่ที่รับผิดชอบให้มากที่สุด เพื่อประมวลและยืนยันข้อมูล เพราะหากนำเสนอข่าวผิดพลาดไม่ตรงข้อเท็จจริง จะทำให้เกิดความเสียหาย ทั้งนี้ในการทำงานชอบคำพูดของนายตำรวจในพื้นที่ท่านหนึ่งว่า ไม่ต้องแข่งกันเลิศ ไม่ต้องแข่งกันเร็ว แต่อยากให้แข่งเรื่องความถูกต้องมากกว่า ดังนั้นการหาข่าวอยู่ที่เทคนิคการหาข่าว หาภาพ แต่ละคน แต่ต้องอยู่ในจริยธรรม หากทำแล้วเกินกรอบที่ตกลงกันไว้ต้องแก้ไข เพราะอย่าลืมว่านี่เป็นวาระแห่งชาติ ที่ทุกคนต้องมีกติกา หากมีการนำเสนอแล้วอยู่ในจุดที่ไม่ได้อยู่ในข้อตกลง ต้องคิดให้เยอะ เชื่อว่าปัจจุบันกระแสโซเชียล กระแสสังคม จะตีกลับเยอะ เชื่อว่าสังคมตัดสินได้

เรื่องประทับใจ

มีผู้ใหญ่หลายคนที่ มีความเป็นผู้นำ ทุกคนทำงานท่ามกลางการกดดัน ต้องแก้ปัญหาทุกอย่าง แต่สามารถอธิบายพูดกับสื่อได้อย่างฉลาด นี่คือตัวอย่างของการเป็นผู้นำ ประทับใจจิตอาสา ความมีน้ำใจ เวลาไปเข้าห้องน้ำ เห็นทำความสะอาด ไม่ว่าเวลาไหนก็เจอ เช่น พี่ที่ล้างห้องน้ำทั้งวันไม่ได้พัก เข้าตอนเช้าก็เจอ ตอนเย็นก็เจอ จนต้องถามว่าเอาเวลาไหนไปพักผ่อน ซึ่งทุกคนที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้ คือ ฮีโร่ 

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

• ถอดบทเรียนถ้ำหลวง แม้แต่ทีมนานาชาติก็ไม่คิดว่าจะรอด
• อธิบดีกรมอุทยานฯ ยังไม่ระบุกรอบเวลาฟื้นฟูถ้ำหลวง