ประชากรไทยหลายจังหวัดคุ้นชินกับการสูดฝุ่นพิษ PM 2.5 มากขึ้นตลอดช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับผู้คนในเมืองหลวงที่ทั้งทางกรุงเทพมหานครและรัฐบาลยังไร้นโยบายประสิทธิภาพสูงช่วยแก้ไขปัญหาคุณภาพชีวิตผู้คน

งานศึกษาจาก Rocket Media Lab วิเคราะห์ผลลัพธ์จากการดมฝุ่นพิษของชาวกรุงเปรียบเทียบกับการสูบบุหรี่ตลอดทั้งปี 2563 พบว่า ค่าฝุ่น PM 2.5 จำนวน 22 ไมโคกรัมต่อลูกบาศก์เมตรทำให้เกิดมลพิษเทียบเท่ากับการสูบบุหรี่ 1 มวน 

ตามข้อมูลสถิติจากเว็บไซต์ The World Air Quality Index Project พบว่า ในปีที่ 2563 ที่ผ่านมา คุณภาพอากาศกรุงเทพฯ อยู่ในระดับดีเพียง 71 วัน หรือคิดเป็น 19.56% ของจำนวนวันตลอดทั้งปีเท่านั้น

ขณะที่สัดส่วนโดยรวมไปตกอยู่ในหมวกอากาศปานกลางทั้งสิ้น 210 วัน หรือคิดเป็น 57.85% ทั้งนี้เมืองหลวงของไทยตกอยู่ในภาวะอากาศระดับกลางซึ่งเสี่ยงเป็นอันตรายต่อสุขภาพจนะถึงระดับที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพสูงถึง 82 วัน หรือคิดเป็น 22.40% 

เมื่ออ้างอิงแนวคิดข้างต้นพบว่า ในปี 2563 คนกรุงเสมือนสูบบุหรี่ทั้งสิ้น 1,270.07 มวน โดย 3 เดือนที่อากาศมีสภาพเลวร้ายที่สุดได้แก่ เดือน ก.พ.ซึ่งมีค่าฝุ่นสูบที่สุดเทียบเท่าการสูบบุหรี่ราว 170 มวน ตามมาด้วยเดือน ม.ค.ที่มีค่าฝุ่นเทียบเท่าการสูบบุหรี่ประมาณ 165 มวน และปิดท้ายด้วยเดือน ธ.ค.กับค่าฝุ่นพิษเทียบเท่าการสูบบุหรี่เกือบ 150 มวน 

มิ.ย.คือเดือนที่มีอากาศดีที่สุดของชาวกรุงเทพฯ แม้คนเมืองยังต้องสูดดมมลพิษเทียบเท่าการสูบบุหรี่ราว 67 มวน รองลงมาคือเดือน ก.ย.และปิดท้ายด้วยเดือน ก.ค.ด้วยจำนวนเทียบเท่าบุหรี่ราว 70 และ 73 มวน ตามลำดับ 

เมื่อนำข้อมูลข้างต้นไปเทียบกับงานวิจัยที่ตีพิมพ์เมื่อปี 2543 ซึ่งระบุว่า "การสูบบุหรี่ 1 มวน ลดอายุของคุณลง 11 นาที" การคำนวณพบว่าชีวิตของชาวกรุงลดลงไปแล้วราว 13,970 นาที หรือคิดเป็นจำนวน 233 ชั่วโมง หรือแปลได้ว่าเพราะคุณภาพอากาศที่เลวร้ายเพียง 1 ปี คนกรุงฯ สูญเสียห้วงเวลาในการใช้ชีวิตอันมีค่าไปแล้วเกือบ 10 วัน

กทม.เน้นให้ความรู้

Rocket Media Lab พบว่า แม้ไม่มีนโยบายอย่างชัดเจนว่ากรุงเทพมหานครจะแก้ปัญหาฝุ่นพิษ PM 2.5 ด้วยวิธีใด แต่จากการสืบค้นข้อมูลการจัดซื้อจัดจ้างของกรุงเทพมหานคร ในโครงการที่เกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหาฝุ่น PM 2.5 พบว่ามีโครงการที่เกี่ยวข้องกับการให้ความรู้ปัญหาเรื่องฝุ่นพิษ PM 2.5 หลายโครงการ

• โครงการ 63067289066 จ้างเหมาผลิตอินโฟกราฟิกภัยแล้ง, อุทกภัย, ฝุ่น PM 2.5 ตามโครงการบริหารจัดการสำนักข่าวแห่งชาติ ประจำปีงบประมาณ 2563 งบประมาณ 140,000 บาท 
• โครงการ 62027379217 จ้างผลิตวีดิทัศน์ เรื่อง อาชีวะอาสาลดควัน ลดฝุ่น ประดิษฐ์เครื่องพ่นละอองน้ำช่วยบรรเทาอากาศพิษ PM 2.5 ของกลุ่มประชาสัมพันธ์ สำนักอำนวยการ งบประมาณ 35,000 บาท
• โครงการ 63027449850 จ้างผลิตโปสเตอร์และแผ่นพับ รณรงค์ปัญหา PM 2.5 งบประมาณ 36,000 บาท
• โครงการ 62097156993 จ้างเหมาจัดพิมพ์แผ่นพับการบำรุงรักษาเครื่องยนต์เพื่อลดมลพิษและแผ่นพับฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5 งบประมาณ 99,243 บาท
• โครงการ 63027178209 จ้างเหมาจัดทำสื่อประชาสัมพันธ์ให้ความรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติตนและป้องกันตนเองจากอันตรายของฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) จำนวน 6 รายการ งบประมาณ 500,000 บาท 
• โครงการ 62117207767 จ้างผลิตบอลลูนนิทรรศการ รณรงค์สร้างความรู้ความเข้าใจในเรื่อง PM 2.5 งบประมาณ 75,000 บาท
• โครงการ 62087496935 จ้างที่ปรึกษาศึกษาแหล่งกำเนิดฝุ่นขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) และสารมลพิษตั้งต้นของฝุ่นทุติยภูมิ (Secondary PM 2.5) ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร และปริมณฑล งบประมาณ 500,000 บาท
• โครงการ 63027015453 จ้างตรวจวัดและบริการวิเคราะห์ฝุ่น PM 2.5 จำนวน 1 งาน งบประมาณ 344,400 บาท
• โครงการ 62117384825 จ้างเหมาจัดหาและรวบรวมข้อมูลดาวเทียมที่มีศักยภาพให้ข้อมูล PM 2.5 โดยตรงและดาวเทียมที่ให้ข้อมูลปัจจัยทางกายภาพที่เกี่ยวข้องและมีผลต่อ PM 2.5 งบประมาณ  250,000 บาท
• โครงการ 62067450151 และ 62067162163 ซื้อเครื่องวัดปริมาณฝุ่น PM 2.5 งบประมาณโครงการละ 10,593 บาท
• โครงการ 63067010922 ซื้อหน้ากากป้องกันฝุ่นละออง PM 2.5 และ PM10 ประจำปีงบประมาณ 2563 จำนวน 500 ชิ้น งบประมาณ 63,000 บาท
• โครงการ 63047221860 ซื้อหน้ากากป้องกันฝุ่น PM 2.5 งบประมาณ 15,000 บาท
• โครงการ 62127178708 ประกวดราคาชื้อเครื่องตรวจวัดฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) แบบอัตโนมัติสำหรับตรวจวัดภายนอกอาคาร จำนวน 2 ชุด งบประมาณ 2,953,200 บาท
• โครงการ 63047337278 ประกวดราคาซื้อเครื่องเก็บตัวอย่างฝุ่นในปล่องระบายตามวิธีการมาตรฐาน (PM 2.5/PM 10/TSP) กรอ.พญาไท จำนวน 1 ชุด, กรอ.เชียงใหม่ จำนวน 1 ชุด งบประมาณ 1,876,400 บาท

ทั้งนี้ยังปรากฏโครงการจัดซื้อจัดจ้างที่สอดคล้องกับกิจกรรมการแก้ปัญหาฝุ่น PM 2.5 ของทาง กทม. อีกหลายรายการ เช่น กิจกรรม Big Cleaning ปฏิบัติการล้างทำความสะอาดพื้นที่เพื่อบรรเทาปัญหาฝุ่น PM 2.5 ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร 50 เขต

ขณะที่โครงการที่ปรากฏตามข่าวในปีที่แล้ว เช่น การติดตั้งเครื่องฟอกอากาศบนหลังคารถเมล์นั้น เป็นงบประมาณจากกระทรวงคมนาคม ส่วนโครงการของกรุงเทพมหานครอื่นๆ ที่มีการพูดถึงในข่าว เช่น หอฟอกอากาศ จำนวน 24 หอ งบประมาณราว 127 ล้านบาท ยังไม่ปรากฏมีการจัดซื้อจัดจ้าง