เมื่อวันที่ 28 ธ.ค. ที่ผ่านมา เพจสำนักข่าวหลายสำนักต่างขึ้นข่าวด่วน ว่า "เจ้าหญิงซูซานนา ถูกผู้ก่อการร้ายลักพาตัว" พร้อมคลิปข่าวสั้นๆ ที่มี จั๊ด - ธีมะ กาญจนไพริน ผู้ประกาศข่าวชื่อดัง นั่งรายงานข่าวว่า "เมื่อเวลา 06.00 น. เกิดเหตุเจ้าหญิงซูซานนา ถูกผู้ก่อการร้ายลักพาตัว ขณะนี้ทางด้านนายกรัฐมนตรีไมเคิล แคร์โรล ได้ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน โดยล่าสุดผู้ก่อการร้ายได้โพสต์คลิปออนไลน์ เพื่อยื่นข้อเรียกร้อง ส่งผลให้เกิดกระแสโซเชียลกดดันไปยังตัวนายกรัฐมนตรีไมเคิล แคร์โรล ให้ตัดสินใจอย่างเร่งด่วน เราไปชมภาพเหตุการณ์กันครับ" ก่อนภาพตัดไปที่คลิปวิดีโอโฆษณาภาพยนตร์ซีรีส์ที่ฉายในเน็ตฟลิกซ์ แล้วตัดกลับมาที่ผู้ประกาศอีกครั้ง "และนี่คือ Black Mirror ซีรีส์เทคโนโลยีสุดดาร์ก ที่จะเผยอีกด้านของมนุษย์ที่คุณไม่อาจคาดคิด พร้อมตอนพิเศษที่คุณเปลี่ยนอนาคตได้ตามการตัดสินใจของคุณ แล้วคุณจะเลือกอะไร"

นอกจากคลิปโปรโมทนี้แล้ว หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ ยังถูกเน็ตฟลิกซ์ ซื้อโฆษณาทั้งหน้าเพื่อโปรโมทภาพยนตร์ซีรีส์เรื่องนี้ด้วย จากการพาดหัวหลัก "ช็อค! เจ้าหญิงอังกฤษโดนลักพาตัว นายกฯสั่งลุยเองพร้อมทำทุกทางฯ" 

หลังจากที่คลิปดังกล่าวถูกเผยแพร่ออกไปแล้วมีคนจำนวนหนึ่งที่ใช้สื่อสังคมออนไลน์ออกมาถามหาความรับผิดชอบ เพราะเป็นข่าวลวง ถึงแม้จะเป็นการโฆษณาจากเน็ตฟลิกซ์ แต่จะมีกี่คนที่สังเกตสัญลักษณ์นี้ จึงออกมาถามหาความรับผิดชอบต่อสังคม พร้อมบอกด้วยว่า อย่าเรียกตัวเองว่าสื่อมวลชนเลย และมองว่าเป็นการกระทำที่พอดี

"ถ้าทำแบบนี้ อย่าได้เรียกตัวเองว่า เป็นสื่อสารมวลชนเลยครับ จะโฆษณาให้ Netflix ก็บอกให้ชัดดีกว่า ถ้าจะเริ่มต้นอาชีพสื่อสารมวลชน และสร้างความหลอกลวง.. ลวงคนดู ให้ข่าวสารเรื่องเท็จ เสมือนเรื่องจริง เห็นแล้ว น่าอนาถใจ... กลับไปทบทวน #ความรับผิดชอบต่อสังคม บ้างก็ดี"

ส่วนในข้อบังคับว่าด้วยจริยธรรมแห่งวิชาชีพหนังสือพิมพ์ สภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ พ.ศ.2559 เรื่องโฆษณาที่ไม่แอบแฝงและงมงาย มีว่า

ข้อ 28 หนังสือพิมพ์ต้องแสดงให้เห็นชัดว่าข้อความที่เป็นบทความซื้อพื้นที่คือประกาศโฆษณา จะแอบแฝงเป็นการเสนอข่าวหรือความคิดเห็นมิได้

ข้อ 29 หนังสือพิมพ์พึงใช้ความระมัดระวังอย่างรอบคอบให้ประกาศโฆษณาทั้งหลายอยู่ภายในขอบเขต ของศีลธรรมและวัฒนธรรม และพึงระมัดระวังที่จะไม่เป็นเครื่องมือในการเผยแพร่ประกาศโฆษณาที่น่าจะเป็นภัยแก่สังคมหรือสาธารณะ

ข้อ 30 หนังสือพิมพ์พึงหลีกเลี่ยงการเผยแพร่ประกาศโฆษณาที่มีเหตุให้น่าเชื่อว่าเจ้าของประกาศโฆษณา นั้น เจตนาจะทำให้ผู้อ่านหลงเชื่อในสิ่งที่งมงาย

-เฟซบุ๊ก / Voralux Issarungkula Na Ayudhya

อีกด้าน นายบรรยงค์ สุวรรณผ่อง ประธานกรรมการควบคุมจริยธรรม สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัวถึงกรณีด้วยเช่นกันว่า การทำให้คนชมโฆษณาภาพยนตร์ซีรีส์เรื่องนี้ของเน็ตฟลิกซ์ ประสบความสำเร็จ แต่เมื่อรู้ว่าเป็นโฆษณาแล้วผู้ชมรู้สึกอย่างไรก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง อาจมีคนเห็นว่าเป็นความคิดสร้างสรรค์ ดึงให้ชมต่อไปได้ ขณะที่มีคนไม่ขำที่นำรูปแบบการเสนอข่าว โดยเฉพาะใช้ผู้ประกาศที่เป็นที่รู้สึกและยอมรับในหน้าที่การงานอยู่แล้ว และที่ไม่ขำ เพราะรู้สึกเหมือนถูกหลอก และเป็นเรื่องที่ไม่ควรนำมาเล่นแบบนี้จึงมีนักวิชาการไม่เห็นด้วย ออกมาแสดงความเห็นคัดค้าน

แต่การกระทำครั้งนี้วิจารณ์กันว่าเป็นข่าวลวง หรือ Fake News แต่เมื่อพิจารณาแล้ว เป็นเพียงคล้าย เพราะไม่ใช่ข่าว ที่สร้างขึ้นโดยสื่อในสายวารสารศาสตร์เพื่อหลอกหรือลวงให้ผู้รับสารเกิดความเข้าใจผิด 

แต่เป็นการอาศัยรูปแบบการนำเสนอข่าวและอาศัยคนในอาชีพข่าวมาโษณา และนี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่มีการนำวิธีการและคนในวงการสื่อมาโฆษณา แต่ครั้งนี้เปิดเรื่องได้จริงจังทั้งรูปแบบ คนนำเสนอ โดยเฉพาะเนื้อหาที่ใช้ในการนำเสนอ

ประเด็นจึงอยู่ที่การรู้ (ทัน) สารสนเทศแค่ไหนของผู้รับผิดชอบงานสื่อสารการตลาดของเน็ตฟลิกซ์ และคนในแวดวงสื่อที่รับจ้างแสดงในบทบาทที่เป็นอาชีพของตนเอง 

นอกจากนี้ นายบรรยงค์ ยังอธิบายการรู้ทันสารสนเทศไว้ด้วยว่า ปริมาณแค่ไหนที่ผู้รับสารเห็นแล้วรับได้ ไม่หลงเชื่อไปว่าเป็นเรื่องจริง แล้วมารู้เอาตอนท้ายว่าถูกหลอกจนโกรธ 

-ซีรีส์เรื่อง Black Mirror

นอกจากคลิปวิดีโอโฆษณาไวรัลที่กำลังถูกวิพากษ์วิจารณ์ในขณะนี้แล้ว ทางเน็ตฟลิกซ์ยังออกแฮชแท็ก #ไม่ไปไหนไปNetflix ออกมา ด้วยการซื้อพื้นที่บิลบอร์ดโฆษณาติดประกาศบนถนนสายหลักๆ พร้อมข้อความ "ปีใหม่เปลี่ยนใจกันยัง ไม่ไปไหนไป Netflix" สำหรับคนที่หยุดช่วงเทศกาลปีใหม่แล้วไม่ได้ไปเที่ยวที่ไหน สามารถนอนดูซีรีส์ หรือภาพยนตร์ทีี่ทางเน็ตฟลิกซ์จัดหามาให้ได้