น.ส.รัชดา ธนาดิเรก รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยแนวทางปฏิบัติในการเจรจาและทำสัญญาซื้อขายข้าวแบบรัฐต่อรัฐ (Government to Government:G to G) ซึ่งได้รับการเห็นชอบจากที่ประชุมคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติ (นบข.) มีนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน เมื่อวันศุกร์ที่ 6 ธ.ค. ว่า เป็นไปตามข้อเสนอของสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปรามปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ที่ให้กระทรวงพาณิชย์มีมาตรการป้องกันการทุจริต กรณีการค้าระหว่างประเทศแบบรัฐต่อรัฐ และการระบายข้าวแบบรัฐต่อรัฐ ประกอบกับปัจจุบันที่รัฐบาลไม่ได้มีข้าวในสต๊อกแล้ว การจัดหาและส่งมอบข้าวจึงต้องอาศัยความร่วมมือกับภาคเอกชนที่มีศักยภาพ มีความเชี่ยวชาญ และประสบการณ์ 

ดังนั้นเพื่อให้การขายข้าวแบบจีทูจีดำเนินการได้อย่างเหมาะสม จึงจำเป็นต้องเพิ่มเติมรายละเอียดในแนวทางปฏิบัติในการเจรจาและทำสัญญา ซึ่งมีข้อกำหนด อาทิ อธิบดีกรมการค้ารับหน้าที่เป็นผู้เจรจา ร่วมมือกับสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทยในการจัดหาข้าวเพื่อให้ครบตามสัญญากรณีรัฐไม่มีข้าวในสต๊อกหรือมีไม่พอ สัญญาต้องได้รับการพิจารณาจากสำนักอัยการสูงสุด เสนอนายกรัฐมนตรีก่อนการเสนอขาย การเจรจาต่อรองราคา การตกลงเงื่อนไขในสัญญา รวมทั้งแนวทางจัดหาข้าวส่งมอบให้แก่รัฐบาลประเทศผู้ซื้อ

น.ส.รัชดา กล่าวเพิ่มเติมว่า นายจุรินทร์ ลักษณะวิศิษฏ์ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ ได้ให้ความเชื่อมั่นว่า แนวทางปฏิบัตินี้เป็นการสร้างระบบการทำงานอย่างรัดกุม โปร่งใส และสร้างความมั่นใจแก่รัฐบาลต่างประเทศในการซื้อข้าวไทยทั้งเรื่องคุณภาพและการส่งมอบตามสัญญา อีกทั้งยังเปิดโอกาสให้เอกชนได้มีช่องทางการส่งออกเพิ่มขึ้นด้วย

รายละเอียดแบบเต็ม ดังนี้ 

1. มอบหมายอธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ เป็นผู้เจรจาหรือเข้าร่วมการประมูลแบบจีทูจี และลงนามทำสัญญาซื้อขายข้าวในนามรัฐบาลไทย

2. ให้กรมการค้าต่างประเทศ ร่วมมือกับสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย เพื่อปรับปรุงหรือจัดหาข้าวส่งมอบให้แก่รัฐบาลประเทศผู้ซื้อตามสัญญาจีทูจี

(1) กรณีรัฐบาลมีข้าวในสต็อกชนิดที่ตรงกับความต้องการของผู้ซื้อ ให้สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทยใช้ข้าวในสต็อกของรัฐปรับปรุงและส่งมอบข้าวตามสัญญา หากข้าวในสต็อกของรัฐไม่เพียงพอให้สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทยจัดหาข้าวเพิ่มเติมและส่งมอบข้าวตามสัญญา

(2) กรณีรัฐบาลไม่มีข้าวในสต็อกชนิดที่เป็นความต้องการของผู้ซื้อ ให้สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทยจัดหาและส่งมอบข้าวตามสัญญา

โดยให้เป็นไปตามแนวทางและเงื่อนไขที่คณะกรรมการ นบข. หรือผู้ที่คณะกรรมการ นบข. มอบหมายได้ให้ความเห็นชอบ และให้กรมการค้าต่างประเทศ ทำข้อตกลงความร่วมมือกับสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย ตามแบบข้อตกลงที่ผ่านการพิจารณาจากสำนักงานอัยการสูงสุดแล้ว เพื่อส่งมอบข้าวตามสัญญาจีทูจี

3. ให้อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศนำเสนอปลัดกระทรวงพาณิชย์ ในฐานะกรรมการและเลขานุการ นบข. เพื่อนำเสนอนายกรัฐมนตรี ในฐานะประธานกรรมการ นบข. พิจารณาให้ความเห็นชอบการเสนอขาย การเจรจาต่อรองราคา การตกลงเงื่อนไขในสัญญา รวมทั้งแนวทางจัดหาข้าวส่งมอบให้แก่รัฐบาลประเทศผู้ซื้อ ก่อนดำเนินการ